‘Je kunt echt iets betekenen voor een cliënt’: Een gesprek met ergotherapeuten Lisa en Yvonne

Lisa Boeijen en Yvonne de Beijer werken beiden als ergotherapeut bij BrabantZorg binnen de regio Den Bosch/Bommelerwaard, zowel in de eerste lijn als in de herstel- en revalidatiezorg. Yvonne inmiddels negentien jaar en Lisa zes jaar. We spreken hen over het werk als ergotherapeut en het belang van ergotherapie.

“Vanaf het moment dat je opstaat en weer naar bed gaat, kan je problemen tegenkomen waarbij een ergotherapeut kan helpen. Maar ‘s nachts eigenlijk ook, bijvoorbeeld als je niet meer zelfstandig om kan draaien”, vertellen Lisa en Yvonne. “Op de revalidatieafdeling helpen we onder andere cliënten die zichzelf niet zelfstandig kunnen wassen en aankleden. Wij kijken dan mee en zorgen ervoor dat ze dit zo veel mogelijk weer zelfstandig kunnen doen. Ook bij het verplaatsen van a naar b, brood smeren, koffie zetten en alles ertussenin kijken wij mee.”

“We kunnen ook verschillende hulpmiddelen inzetten bij cliënten. Maar we proberen eerst of het zonder kan en of dingen misschien op een andere manier kunnen. Gaat dat niet, dan gaan we kijken waar iemand geholpen mee is”, vertelt Yvonne. Lisa vult aan; “We hebben hulpmiddelen voor eten en drinken, sokken of steunkousen aantrekken, om jezelf te verplaatsen, om jezelf makkelijker te kunnen aankleden, maar er zijn ook digitale hulpmiddelen zoals de Medido en een digitale klok.”

“De cliënten hebben levenservaring en weten waar het leven om draait. Doordat ze een concrete hulpvraag hebben, maakt het werken met deze groep heel fijn.”

Ergotherapie aan huis

“Bij cliënten thuis in de eerste lijn heb je meer te maken met de omgeving, bijvoorbeeld wat er thuis omhanden is om iemand goed te kunnen helpen. We kijken ook naar de energieverdeling, dat wil zeggen heeft iemand nog genoeg energie om te kunnen doen wat diegene graag wil doen. We kijken naar wat iemand nog zelf kan en wat iemand anders kan doen. Dit gebeurt vaak samen met de mantelzorger of ander familielid.” 

“Ouderen wonen langer thuis met vaker een dubbele problematiek. Wanneer een cliënt cognitieve problemen ervaart of de omgeving dit ziet bij de cliënt, dan gaat de huisarts of het ziekenhuis testen afnemen om de cognitie in kaart te brengen. Wij worden vanuit de ergotherapie gevraagd om het praktisch handelen in kaart te brengen om te zien of de cliënt dit nog veilig en zelfstandig kan uitvoeren. Wanneer dit niet het geval is en uit de test van het ziekenhuis een lage score komt (meestal geriatrie) kan de diagnose dementie worden gesteld. Daarna kunnen we eventueel de omgeving adviezen geven hoe het voor de cliënt het meest passend thuis ingericht kan worden”, vertellen Lisa en Yvonne.

“In de thuissituatie hebben we ook veel contact met familie en we kijken hoe we hen kunnen betrekken. We hebben veel kennis en kunde in huis en dat willen we graag overdragen zodat ze hun familielid kunnen helpen. Als we bij een cliënt thuis komen, laten we de cliënt het verhaal doen en wij observeren dan. Daarna hebben we ook contact met familie over wat zij bij de cliënt zien”, vertelt Yvonne.

“Soms kom je bij cliënten aan huis ook lastige situaties tegen, bijvoorbeeld partners die elkaar omhoog houden of cliënten die na revalidatie niet terug naar huis kunnen. Daar moet je wel goed mee om kunnen gaan.”

“Je kan een ergotherapeut inschakelen voor alles waar je tegenaan kan lopen in het dagelijks handelen.”

Ergotherapie op de revalidatieafdeling

“In Het Zonnelied staan we toch wel bekend als collega’s die vaak koffie gaan zetten met cliënten”, lachen Lisa en Yvonne. “Dat komt omdat we dagelijks praktisch handelen oefenen met cliënten, dat betekent de dingen die cliënten thuis ook doen zoals koffie zetten, maar ook wassen en aankleden.”

“We werken ook steeds meer met groepen, zoals een ontbijtgroep, een soep maken groep, een groep met huishoudelijke taken en zo hebben we zelf een keer een appeltaart gebakken. Wij verdelen de taken binnen de cliënten in de groep zodat wij kunnen zien hoe het gaat. Cliënten hebben onderling ook leuk contact tijdens zo’n groep”, vertelt Lisa. 

“Ik vind het ook altijd heel mooi als je iemand hebt geholpen op de revalidatieafdeling en je hoort degene tegen familie zeggen dat ze weer iets kunnen wat voorheen niet lukte of als ze zeggen ‘Hé kijk, dat is mijn ergotherapeut. Dat maakt mij ook altijd weer blij.” 

“Als cliënten denken dat ze iets niet kunnen en uiteindelijk lukt het wel, dat maakt mij dan ook weer trots.”

Mooiste aan het vak als ergotherapeut

“Voor mij is het mooiste aan het vak als ergotherapeut toch wel de afwisseling, het creatief zijn en samen met de cliënt naar oplossingen zoeken. Wat wil iemand graag en hoe kunnen we dat voor elkaar krijgen”, vertelt Yvonne. “Zo was er een mevrouw op de revalidatieafdeling en we gingen samen koffie zetten. Mevrouw dacht dat het niet ging lukken, maar uiteindelijk was het gelukt en dronk ze vol trots haar eigen gezette koffie. Dat zijn hele mooie momenten.”

Lisa vult aan: “Je kan echt iets betekenen in het betekenisvol handelen voor de cliënt. Nadat je bent geweest kunnen ze vaak weer iets wat voorheen niet lukte en als dat niet gaat, zoeken we er een andere oplossing voor.”

“Soms moet je creatief zijn met wat je omhanden hebt. Om het samen met de cliënt te doen, maakt het zo fijn mogelijk.”

Een eigen verhaal

Yvonne vertelt wat zij het leukste vindt aan het werken met cliënten; “Als je samen iets bereikt met een cliënt waarvan degene vooraf dacht dat het niet zou lukken. Iedereen is anders en bij elke cliënt ga je weer opnieuw kijken naar de mogelijkheden. Het is geen standaard lijstje dat je afloopt. Elke cliënt heeft ook een eigen verhaal en een eigen manier van leven, ik vind het mooi dat ik daar onderdeel van mag zijn.”

Lisa vult aan; “Ik vraag ook vaak wat hun geheimen zijn om er zo jong uit te blijven zien of wat de beste relatietips zijn. Iedereen doet weer iets anders, zo maakt de ene cliënt elke dag een puzzel uit een puzzelboekje en de ander zweert bij Nivea.”

“Het multidisciplinair werken heeft echt een meerwaarde bij het ondersteunen van de cliënt.”

Wereld ergotherapie dag

27 oktober is het wereld ergotherapie dag. Een mooi moment om stil te staan bij het onmisbare werk van ergotherapeuten. “Ergotherapie is met het oog op de toekomst ontzettend belangrijk omdat we zien dat mensen langer thuis blijven wonen. Een ergotherapeut kan je daarbij helpen”, vertellen Lisa en Yvonne.